Doç.Dr. Jalalitdin Mirzayev’den “Amuderya’nın Sınır Bölgeleri: Tarihsel Retrospektif ve Mevcut Durum” semineri

Avrasya Araştırma Enstitüsü Misafir Araştırmacılarından Doç.Dr. Jalalitdin Mirzayev 21 Ocak 2016 tarihinde “Amuderya’nın Sınır Bölgeleri: Tarihsel Retrospektif ve Mevcut Durum” adlı seminer verdi.

Doç.Dr. Jalalitdin Mirzayev seminerinde ana hatlarıyla “Amuderya nehri çevresindeki Termez şehrinin tarihçesi, bölgede kurulan devletler ve tarihi eserlerin yanı sıra 19.yüzyıldan sonra önem kazanan jeo-politik konumu ile ilgili detaylı bilgiler sundu. Kendi analizinde konuyu tarihsel, coğrafi, kültürel ve daha birçok perspektiften bakarak incelediğini ifade etmiştir. Termez şehri ve civarında bulunan tarihi kalıntılardan bahsederken Orta Asya’daki tek yeraltı Budist tapınağı ve tek Arkeoloji müzesinin Termez şehrinde bulunmasına vurgu yapmış, Termez şehrinin kültürel tarih açısından önemli bir şehir olduğunu belirtti.

Seminerinin devamında Termez kelimesinin anlamına bakıldığında suyun öbür tarafı anlamına geldiğini belirten Mirzayev, bu bölgenin tarihte tarımsal amaçlı kullanılan bir bölge olduğunu ve hala tarım ve hayvancılığın bölgede devam ettirildiğini belirtti. Bölge tarihi araştırıldığında ise yaklaşık 3000 sene önce eski-İran halklarının bölgeye yayılarak doğu ve kuzey taraflarında yaşadığını, daha sonraları ise büyük İskender ile birlikte bölge kültüründe Avrupa tarzı kültürün yapılan yapıt ve evlerden görmenin mümkün olduğundan bahsetti.

Lakin, bölgenin 16-19. yüzyıllar arasında ilgi alanı dışında kalması ile gelişemediğini ifade ederken 19. yüzyılda Rusya ile İngiltere arasındaki büyük oyunda jeo-politik öneme sahip olması bu bölgeyi tekrar gündeme getirdiğini ve büyük oyun sırasında bölgenin çeşitli stratejiler için kullanılmış olduğunu sözlerine ekledi. Buna örnek olarak Rusya’nın 19. yüzyılın sonlarına doğru güçlü bir askeri üst kurduğunu belirtti. Daha sonraları 1979 yılında başlayan Sovyetler Birliği ile Afganistan arası savaşta da Termez şehrinin logistik ve askeri geçişler için kullanıldığını ifade etti.

“Amuderya nehri çevresi ve Termez şehrinin güncel önemine değinirken 2001 yılından sonra terör ile savaş konusunda tekrar Afganistan’a yakınlığı nedeniyle gündeme geldiğini, burada Almanya’nın hava üssü kurduğunu, fakat bu üssün 2015 yılı sonunda kapandığını ifade etti. Günümüzde Termez şehrinin genelikle güvenlik ile ilgili konularda gündeme geldiğinin altını çizdi.    

Seminer sonunda katılımcılar Termez’in stratejik konumu ile tarihi konularında görüş alışverişinde bulundular.


Haber Resimleri